Tuzla je jedan od najzagađenijih gradova, ne samo Bosne i Hercegovine, već i Evrope. Termoelektrana zagađuje životnu sredinu decenijama, a stanovnici danak plaćaju životom. Borba protiv zagađenja vodi se godinama, ali bez većih pomaka. Video prikazuje odlagalište šljake termoelektrane Tuzla “Jezero 2”.
Oznaka: Centar za životnu sredinu
Prvi samit o rijekama Evrope održan u Sarajevu
Sarajevo je od 27. do 29. septembra postalo centar evropskih zaštitara rijeka i boraca protiv hidroelektrana. Oko 250 ljudi iz preko 30 zemalja diskutovalo je o tome kako zaustaviti uništenje evropskih rijeka od izgradnje hidroelektrana, kako zaštiti posljednje slobodne riječne dragulje i kako obnoviti one koji su već uništeni.
Učesnici su formirali listu zahtjeva upućenih relevantnim donosiocima odluka u politici i industriji. U ovoj deklaraciji evropski zaštitari rijeka pozivaju Evropsku komisiju, Energetsku zajednicu, međunarodne banke i nacionalne vlade da prestanu promovisati i finansirati hidroenergetske projekte kao zelene i obnovljive izvore energije i da pooštre kriterijume za zaštitu životne sredine. Ovi zahtevi imaju za cilj da pomognu u uspješnoj implementaciji Okvirne direktive o vodama EU kako bi se rijeke vratile u dobro ekološko stanje do 2027. godine.
Danas su vodena staništa najugroženija na Zemlji, 81% populacija slatkovodnih organizama je nestalo na globalnom nivou – više nego u bilo kom drugom ekosistemu. Prema Evropskom birou za zaštitu životne sredine (EEB) evropski vodeni putevi su degradirani do tačke gdje više ne mogu da se održe funkcionalni ekosistemi. Glavna prijetnja zdravlju rijeke je masovna izgradnja hidroelektrana, pod okriljem zelene energije i metodama finansiranja kao što su feed-in tarife. U EU registrovano je 25.000 hidroelektrana, prema EEB. Ova cifra ne uključuje male hidroelektrane što znači da je stvarna cifra mnogo veća. Skoro dvije trećine evropskih rijeka su u lošem ekološkom stanju.
“Moramo zaustaviti masovnu izgradnju hidroelektrana. Evropske rijeke već dugo plaćaju naš životni stil. Posljednje netaknute rijeke moraju ostati slobodne “, izjavio je Ulrich Eichelmann, direktor organizacije Riverwatch.
Hidroelektrane ne samo da u osnovi uništavaju biodiverzitet riječnih staništa, već i dinamičnu rijeku pretvaraju u monotono stagnantno vodeno tijelo. Hidroenergija nije čak ni ugljen-neutralni izvor energije jer su rezervoari hidroelektrana glavni izvor emisije gasova staklene bašte. Pored toga, brane imaju i teške društvene troškove. U svijetu, između 500 i 750 miliona ljudi pati od direktnih ili indirektnih uticaja brana.
“Hidroelektrana je destruktivna, zastarjela tehnologija koja se danas može lako zamijeniti savremenim obnovljivim izvorima energije, poput solarne energije”, izjavila je Nataša Crnković, predsjednica organizacije Centar za životnu sredinu.
Srećom, u Evropi postoji jedan region koji još uvek ima slobodne rijeke – Balkan. Međutim, čak su i ovi posljednji dragulji pod velikom prijetnjom od planova za oko 2.800 novih hidroelektrana. Sa ciljem donošenja zajedničkog stava prema ovim projektima održan je prvi samit o rijekama Evrope u Sarajevu. Počevši od ove godine, samit će se održavati svake dvije godine u drugom regionu u Evropi. Naredni samit biće održan u Portugalu u 2020. godini.
Prvi samit o rijekama Evrope organizovan je od strane organizacija Riverwatch iz Austrije i Centra za životnu sredinu iz Bosne i Hercegovine u okviru novoformiranog saveza organizacija koje imaju za cilj očuvanje evropskih rijeka i zaustavljanje izgradnje hidroelektrana. Ove organizacije su Riverwatch, EuroNatur, WWF Adria, Wetlands International, and Rios livres (GEOTA).
Kampanja “Sačuvajmo plavo srce Evrope”
Muzičke zvijezde Rambo Amadeus, Damir Imamović, Eda Zari, Tamara Obrovac DJ Ismar na jedinstvenom muzičkom događaju, Koncertu za rijeke Balkana, koji će se održati u subotu, 29. septembra 2018. u 19.30 na Trgu ispred BBI Centra. Poznati umjetnici svojom muzikom daju podršku kampanji “Sačuvajmo plavo srce Evrope”, a sarajevska publika će imati priliku da uživa u inovativnom spoju rocka, popa, jazza i sevdalinke.
Organizatori koncerta poklanjaju ovaj muzički spektakl građanima i građankama Sarajeva, BiH, regiona, s namjerom da skrenu pažnju javnosti o ugroženosti rijeka diljem Balkana i Evrope zbog gradnje sve većeg broja hidroelektrana.
„Za sve ljubitelje dobre muzike i poštovaoce prirode i rijeka bit će ovo posebno veče, posvećeno zaštiti i očuvanju rijeka Balkana. Veoma smo zahvalni što su nam svoju podršku dale zvijezde kao što su Rambo Amadeus, Damir Imamović, Eda Zari, poznata albanska jazz pjevačica i Tamara Obrovac, jedinstvena hrvatska muzičarka. Zajedno s nama ovi poznati umjetnici Balkana podižu svoj glas kako bismo sačuvali posljednje evropske divlje rijeke“ – kazala je Nataša Crnković, predsjednica Centra za životnu sredinu.
Na Balkanu još uvijek postoje najljepše rijeke Evrope, prirodno blago koje je akutno ugroženo. Između Slovenije i Grčke u planu je 3.000 novih hirdroelektrana, koje se grade i planiraju bez obzira na ljude, prirodu ili čak i bez obzira na zakone. Rijeke poput Neretve, Drine, Save, Morače, Vjose, Une i mnoge druge ugrožene su hidroelektranama, bezobzirno se uništavaju i u samim zaštićenim područjima.
Mnogobrojne organizacije pod vođstvom nevladinih organizacija RiverWatsch, EuroNatur priključile su se kampanji “Sačuvajmo plavo srce Evrope“, s ciljem da se zaustavi „cunami“ hidroelektrana i sačuvaju najvrijednije rijeke Balkana kao jedinstveno evropsko nasljeđe.
„Zemlje Balkana imaju nešto, čega više nema u ostatku Evrope, a to su upravo živopisne rijeke. Ovdje kuca plavo srce Evrope. Ali, ukoliko ne budemo obraćali pažnju, sve bi to moglo biti uništeno zbog profita, korupcije i ignorancije. Rijeke ne nose samo vodu, životinje i biljke, nego i osjećaje. Nijedan životni prostor nije tako mnogo inspirisao ljude na stvaranje muzike poput rijeka. Ko je ikada čuo pjesmu o vještačkom jezeru? Očekujemo da nas građani Sarajeva i BiH podrže svojim dolaskom u što većem broju i da zajednički uživamo u fantastičnom koncertu“– istakao je Ulrich Eichelmann, direktor organizacije RiverWatch.
Organizatori RiverWatsch, EuroNatur i Centar za životnu sredinu žele dobar provod na koncertu. Ulaz je slobodan. U slučaju kiše koncert će se održati u Domu mladih Skenderija.
Ovaj koncert u Sarajevu organizovan je u okviru kampanje “Save the Blue Heart of Europe”, koja ima za cilj zaštitu najvrijednijih rijeka na Balkanu. Kampanju koordiniraju nevladine organizacije Riverwatch i EuroNatur i sprovode je zajedno sa partnerskim organizacijama u zemljama Balkana. U Bosni i Hercegovini lokalni partner je Centar za životnu sredinu.
